Godność człowieka (ἄξιος) w narracji Łukaszowej (Łk i Dz)
DOI:
https://doi.org/10.21906/rbl.3745Słowa kluczowe:
worthy, ἄξιος, Gospel of Luke, Acts of the Apostles, John the Baptist, St. PaulAbstrakt
„Dwudzieło” św. Łukasza (Ewangelia Łukasza i Dzieje Apostolskie) zawiera łącznie piętnaście miejsc, w których pojawia się grecki termin ἄξιος rozumiany jako „godny lub wart czegoś”. Wszystkie te miejsca odnoszą się do następujących postaci: Jana Chrzciciela, setnika z Kafarnaum, syna marnotrawnego, uczniów Jezusa oraz św. Pawła. Można je interpretować na trzy sposoby. Po pierwsze, jako konkretne uczynki, które jednoznacznie wskazują na nawrócenie lub jego brak. Po drugie, św. Łukasz stosuje ten termin w odniesieniu do poczucia własnej niegodności, co widoczne jest w postawie syna marnotrawnego, Jana Chrzciciela oraz Żydów w Antiochii Pizydyjskiej, którzy sami uznali się za „niegodnych życia wiecznego”. Ostatnim sposobem rozumienia tego pojęcia są uczynki zasługujące na karę śmierci. W tym kontekście Jezus, choć niewinny i niegodny śmierci, został skazany przez Piłata na ukrzyżowanie. Z kolei św. Paweł, także uznany za niegodnego kary śmierci, dzięki odwołaniu się do wyroku Cezara uniknął egzekucji z rąk Żydów.
Bibliografia
Abogunrin S. O., Ewangelia według św. Łukasza, [w:] Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego: komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek, red. nauk. wyd. oryg. W. R. Farmer, współred. S. McEvenue, A. J. Levoratti, D. L. Dungan, red. nauk. wyd. pol. W. Chrostowski, współred. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, Warszawa: Verbinum 2000, s. 1239–1299.
Abramowiczówna Z., Słownik grecko-polski, t. 1: A–Δ, Warszawa: PWN 1958.
Mickiewicz F., Ewangelia według św. Łukasza. Rozdziały 1–11. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, cz. 1, Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2011.
Mickiewicz F., Ewangelia według św. Łukasza. Rozdziały 12–24. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, cz. 2, Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2011.
Nowy Testament grecki i polski. Novum Testamentum Graece et Polonice, tekst grecki Novum Testamentum Graece na podstawie dzieła E. i E. Nestle; redakcja B. i K. Aland, J. Karavidopoulos, C. M. Martini, B. M. Metzger wydanie 28 poprawione – Institut für Neutestamentliche Textforschung Münster/Westfalen pod kierownictwem H. Strutwolfa; tekst polski Biblia Tysiąclecia wydanie V, redakcja wydania R. Bogacz, R. Mazur, Poznań: Pallottinum 2017.
Mikołajczak M., Teologia świątyni w dwudziele św. Łukasza, Lublin: Polihymnia 2000.
Nolland J., Luke 1:1–9:20, Word Biblical Commentary, t. 35A, Dallas: Word Books 1989.
Nolland J., Luke 9:21–18:34, Word Biblical Commentary, t. 35B, Dallas: Word Books 1993.
Pindel R., Interpretacja przypowieści o synu marnotrawnym w polskim kaznodziejstwie (1945–2000), „Verbum Vitae” 2 (2003) nr 3, s. 233–253, https://doi.org/10.31743/vv.1964.
Popowski R., Słownik grecko-polski Nowego Testamentu, Warszawa: Vocatio 1999.
Romaniuk K., Jankowski A., Stachowiak L., Komentarz praktyczny do Nowego Testamentu, cz. 1, Poznań: Pallottinum 1999.
Urbański J. E., Kobieta w Biblii. Refleksja biblijnoteologiczna. Nowy Testament, „BielskoŻywieckie Studia Teologiczne” 4 (2003), s. 312–314.
Taylor J., Dzieje Apostolskie, [w:] Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego: komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek, red. nauk. wyd. oryg. W. R. Farmer, współred. S. McEvenue, A. J. Levoratti, D. L. Dungan, red. nauk. wyd. pol. W. Chrostowski, współred. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, Warszawa: Verbinum 2000, s. 1362–1397.
Zbroja B., Owocny dialog religii z polityką na przykładzie mowy Pawła przed królem Herodem Agryppą (Dz 26), [w:] E. Juśko, R. B. Sieroń, S. Sorys, Homo religiosus versus homo politicus. Współpraca czy konflikt?, Tarnów-Łapczyca: Wydawnictwo Regis 2015, s. 127–136.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Copyright (c) 2025 Bogdan Zbroja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
