Paraphrase as a Tool of Polemics in the Discussion on the Eucharist in Bernardino Ochino’s “Trajedyja o Mszej” [Tragedy on Mass] (1560)
DOI:
https://doi.org/10.21906/rbl.3641Keywords:
Eucharist, liturgy, ceremony, Reformation, polemics, Francesco Lismanino, LismaniniAbstract
The aim of this article is to discuss the ways in which Christ’s Biblical words “hoc est corpus meum” are used in Ochino’s translated text, which was published in Pińczów in 1560. First, the context of the preparation and Polish translation of the work (the recent death of Jan Łaski and the aims of the Lutheran community in Lesser Poland) are discussed. Next, the methods and conditions for the introduction of paraphrases in texts in the work, which attest both to the persuasive and educational as well as more general perspective of early modern semantic changes appearing in theological discussions in vernacular languages, are subject to analysis.
References
Allen, M. (2015). Sacraments in the Reformed and Anglican Reformation (H. Boersma & M. Levering, Eds.). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199659067.013.35
Boguniowski, J. W. (2001). Rozwój historyczny ksiąg liturgii rzymskiej do soboru trydenckiego i ich recepcja w Polsce. Wydawnictwo UNUM.
Burnett, A. N. (2016). From concord to confession: The Wittenberg Concord and the Consensus Tigurinus in historical perspective. Reformation & Renaissance Review, 18(1), 47–58. https://doi.org/10.1080/14622459.2016.1157347
Caccamo, D. (1970). Eretici italiani in Moravia, Polonia, Transilvania 1558–1611. Studi e documenti. G. C. Sansoni.
Czechowic, M. (1594). Plastr na wydanie Nowego Testamentu przez x. Jakuba Wujka. Aleksy Rodecki.
Estreicher, K. (1930). Bibliografia polska (Vol. 28). Polska Akademia Umiejętności.
Estreicher, K. (1933). Bibliografia polska (Vol. 29). Polska Akademia Umiejętności.
Frick, D. A. (2018). Polska philologia sacra w czasach reformacji i kontrreformacji. Kilka kart z historii sporów wyznaniowych (1551–1632) (K. Szymańska, Trans.). Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Gmiterek, H. (2001). Jan Łaski a unia Małopolan z braćmi czeskimi. In P. Salwa & W. Kriegseisen (Eds.), Jan Łaski 1499–1560 w pięćsetlecie urodzin. Materiały konferencji zorganizowanej przez Instytut Historii PAN, Uniwersytet Warszawski oraz Konsystorz Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP. Wydawnictwo Naukowe Semper.
Kamieniecki, J. (2000). Sposoby wykorzystywania Biblii w polemikach religijnych XVI–XVII w. In E. Woźniak (Ed.), Inspiracje chrześcijańskie w kulturze Europy. Materiały z konferencji 11–14 maja 1999 r. (Vol. 1, pp. 273–282). Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
Kleiner, J. (1910). „Tragedye” Ochina. Pamiętnik Literacki, 9(4), 397–418.
Kordyzon, W. (2019). Msza przed trybunałem. Personifikacja Mszy w spolszczonym dialogu Bernardina Ochina na tle europejskiej literatury reformacyjnej pierwszej połowy XVI wieku. Terminus, 21(2), 215–244. https://doi.org/10.4467/20843844TE.19.017.11191
Kowalska, H. (1999). Działalność reformatorska Jana Łaskiego w Polsce 1556–1560. Neriton.
Łaski, J. (2004). Forma i całkowity porządek kościelnego posługiwania (T. Płóciennik, Trans.). Semper.
Łaszcz, M. (1597). Recepta na plastr Czechowica ministra nowokrzczeńskiego […]. Drukarnia Łazarzowa.
Meller, K. (2016). „Pan Krystus po świecie rozesłał nie malarze, ale nauczyciele…”. Głos polskich pisarzy protestanckich XVI wieku o katolickiej ikonodulii. In A. Stankowska & M. Telicki (Eds.), Ikonoklazm i ikonofilia. Między historią a współczesnością (pp. 15–34). Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Nelson Burnett, A. (2011). Karlstadt and the Origins of the Eucharistic Controversy. A Study in the Circulation of Ideas. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199753994.001.0001
Ochino, B. (1560). Trajedyja o Mszej, z której każdy snadnie wyrozumieć może początek i wszelaką jej sprawę, i co prawdziwej Wieczerzej Pańskiej właśnie każdy wiedzieć ma. Daniel z Łęczycy.
Ogonowski, Z. (2015). Socynianizm. Dzieje, poglądy, oddziaływanie. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
Petkūnas, D. (2007). Holy Communion rites in the Polish and Lithuanian Reformed Agendas of the 16th and early 17th centuries. Klaipėdos Univ. Leidykla.
Ryczek, W. (2013). Renesansowe teorie figuratywności: Peter Schade (Petrus Mosellanus). Pamiętnik Literacki, 104(3), 153–172.
Ryszka-Kurczab, M. (2018). „Aby każdy miłośnik prawdy onej szukając, z czytania jej dojść mógł”. Sposoby uwiarygodniania przekazu w szesnastowiecznych relacjach z polskich dysput wyznaniowych. Terminus, 20(2), 165–193. https://doi.org/10.4467/20843844TE.18.006.9751
Sczaniecki, P. (1966). Służba Boża w dawnej Polsce. Księgarnia św. Wojciecha.
Silvius, A. (1560). Oratio funebris in obitum praeclarissimi viri et veare religionis vindicis invictissimi, Domini Ioannis a Lasco. Officina Danielis Lancicij.
Sipayłło, M. (Ed.). (1966). Akta synodów różnowierczych w Polsce: Vol. 1: 1550–1559. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Ślaski, J. (1974). Le „Tragedie” di Bernardino Ochino in polacco. In Movimenti ereticali in Italia e in Polonia nei secoli XVI–XVII. Atti del Convegno italopolacco, Firenze, 22–24 settembre 1971 (pp. 103–117). Istituto Nazionale di Studi sul Rinascimento.
Statorius, P. (1560a). In clarissimi viri d[omini] Ioannis a Lasko Poloniae baronis obitum funebris oratio. Officina Danielis Lancicij.
Statorius, P. (1560b). In duos Martini Cromeri dialogos, qui de vera et falsa nostri temporis religion inscribuntur animadversiones brevissimae. Officina Danielis Lancicij.
Wanner, V. (1559). Praktyka o mszy, co o niej a jako rozumieć mamy (W. Nowomiejski, Trans.). Hans Daubmann.
Wargocki, A. (1605). Apologija przeciwko luteranom, zwinglijanom, kalwinistom, nowokrzczeńcom. Jakub Siebeneicher.
Waswo, R. (1987). Language and Meaning in the Renaissance. Princeton University Press.
Winiarska–Górska, I. (2010). Zagadnienie ceremonii w szesnasto– i siedemnastowiecznym piśmiennictwie religijnym protestantów jako spór o język sakralny. Napis, 16, 59–76.
Wotschke, T. (1908). Der Briefwechsel der Schweizer mit den Polen. M. Heinsius Nachf.
Ziomek, J. (1990). Retoryka opisowa. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Published
How to Cite
Issue
Section
Copyright (c) 2019 Wojciech Kordyzon
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License
that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal. - Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
