Modlitwa Pańska w świetle wzorów Janowych
DOI:
https://doi.org/10.21906/rbl.3628Słowa kluczowe:
Modlitwa Pańska, Ojcze nasz, Jan EwangelistaAbstrakt
Wzory Janowe, które ujawniają godność Maryi jako „Matki Pana”, rzucają nowe światło na Modlitwę Pańską. Łukaszowy Ojcze nasz zawiera trzy prośby dotyczące ludzkich potrzeb i dwie prośby skierowane do Boga, co odzwierciedla pierwszy wzór Janowy 3+2. Mateuszowy Pater noster składa się z pięciu Łukaszowych próśb i dwóch dodatkowych próśb, które występują tylko w Ewangelii Mateusza. Odpowiada to drugiemu wzorowi Janowemu 5+2. W świetle modeli Janowych Łukaszowy Ojcze nasz był wykorzystany przez Mateusza, który uzupełnił wersję Łukaszową.
Bibliografia
Ackroyd, P. R. (1959). The 153 Fishes in John XXI. 11 – A Further Note. The Journal of Theological Studies, 10(1), 94–94. https://doi.org/10.1093/jts/X.1.94
Adamczewski, B. (2010). Q or not Q? Peter Lang. https://doi.org/10.3726/978-3-653-00190-7
Adamczewski, B. (2016). The Gospel of Luke. Peter Lang. https://doi.org/10.3726/978-3-653-06278-6
Adamczewski, B. (2017). The Gospel of Matthew. Peter Lang. https://doi.org/10.3726/b10799
Aland, B., Aland, K., Karavidopoulos, J., Martini, C. M., Metzger, B. M., & Strutwolf, H. (Eds.). (2012). Novum Testamentum Graece (E. Nestle & E. Nestle, Trans.; 28th ed.). Deutsche Bibelgesellschaft.
Ayo, N. (1992). The Lord’s prayer. A survey theological and literary. University of Notre Dame Press.
Bahr, G. J. (1965). The Use of the Lord’s Prayer in the Primitive Church. Journal of Biblical Literature, 84(2), 153–159. https://doi.org/10.2307/3264137
Bammel, E. (1984). The Feeding of the Multitude. In E. Bammel & C. F. D. Moule (Eds.), Jesus and the Politics of his Day (1st ed., pp. 211–240). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511554834.014
Barr, J. (1988). ’Abbā isn’t ‘daddy.’ The Journal of Theological Studies, 39(1), 28–47. https://doi.org/10.1093/jts/39.1.28
Bartnicki, R. (1989). Najnowsze rozwiązania problemu synoptycznego. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 42(1), 28–41. https://doi.org/10.21906/rbl.2020
Bauckham, R. (2002). The 153 Fish and the Unity of the Fourth Gospel. Neotestamentica, 36(1–2), 77–88.
Bednarz, M. (1999). Ojcze nasz. Biblos.
Bernard, J. H., & McNeile, A. H. (1928). The international critical commentary. A critical and exegetical commentary on the Gospel According to St. John (Vol. 2). T. & T. Clark.
Blaskovic, G. (2001). Die Erzählung vom reichen Fischfang (Lk 5,1–11; Joh 21,1–14). Wie Johannes eine Erzählung aus dem Lukasevangelium für seine Zwecke umschreibt. In S. Schreiber & H. Leroy (Eds.), Johannes aenigmaticus Studien zum Johannesevangelium für Herbert Leroy (pp. 103–120). Pustet.
Blumenthal, C. (2017). „… wie im Himmel so auf Erden“ Die räumlichen Implikationen der Vergebungsbitte des matthäischen Vaterunsers. Zeitschrift Für Die Neutestamentliche Wissenschaft, 108(2), 191–211. https://doi.org/10.1515/znw-2017-0008
Bockmuehl, M. (2011). The Son of David and his Mother. The Journal of Theological Studies, 62(2), 476–493. https://doi.org/10.1093/jts/flr101
Boobyer, G. H. (1952). The Eucharistic Interpretation of the Miracles of the Loaves in St. Mark’s Gospel. The Journal of Theological Studies, 3(2), 161–171. https://doi.org/10.1093/jts/III.2.161
Borkowska, T. (2018). Rola Maryi w J 2, 1–12. Colloquia Theologica Ottoniana, 1, 7–22. https://doi.org/10.18276/cto.2018.1-01
Bradley, M. C. (2007). Matthew. Poet, Historian, Dialectician. Peter Lang. https://doi.org/10.3726/978-1-4539-0694-1
Brooke, G. J. (1999). 4Q252 and the 153 Fish of John 21:11. In Antikes Judentum und Frühes ChristentumFestschrift für Hartmut Stegemann zum 65. Geburtstag. De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110806069.253
Brown, M. J. (2000). „Panem Nostrum”: The Problem of Petition and the Lord’s Prayer. The Journal of Religion, 80(4), 595–614. https://doi.org/10.1086/490715
Brown, R. E. (1965). The Pater Noster as an Eschatological Prayer. In R. E. Brown (Ed.), New Testament Essays (pp. 175–208). The Bruce Publishing Company.
Brown, Raymond E. (1961). The Pater Noster as an Eschatological Prayer. Theological Studies, 22(2), 175–208. https://doi.org/10.1177/004056396102200201
Brown, Raymond Edward. (1970). The Gospel according to John (XIII–XXI). Doubleday.
Bulembat, J.-B. M. (2007). Head-Waiter and Bridegroom of the Wedding at Cana: Structure and Meaning of John 2.1–12. Journal for the Study of the New Testament, 30(1), 55–73. https://doi.org/10.1177/0142064X07081546
Burkitt, F. C. (1912). ‘Woman, What Have I To Do With Thee?’ The Journal of Theological Studies, 13(52), 594–595. https://doi.org/10.1093/jts/os-XIII.52.594
Buse, I. (1963). The Gospel Accounts of the Feeding of the Multitudes. The Expository Times, 74(6), 167–170. https://doi.org/10.1177/001452466307400603
Carmignac, J. (1969). Recherches sur le « Notre Père ». Letouzey & Ané.
Carmignac, J. (1978). Hebrew Translations of the Lord’s Prayer: A Historical Survey. In G. A. Tuttle (Ed.), Biblical and Near Eastern Studies. Essays in Honor of William Sanford LaSor (pp. 19–79). Eerdmans.
Carruth, S., Garsky, A., Anderson, S. D., Robinson, J. M., & Carruth, S. (1996). Q 11:2b–4. Peeters.
Ceroke, C. P. (1956). Jesus and Mary at Cana: Separation or Association? Theological Studies, 17(1), 1–38. https://doi.org/10.1177/004056395601700101
Clark, D. (2016). The Lord’s Prayer. Origins and Early Interpretations. Brepols Publishers.
Collins, R. F. (1980). Cana (Jn. 2:1–12) – The first of his signs or the key to his signs? Irish Theological Quarterly, 47(2), 79–95. https://doi.org/10.1177/002114008004700201
Colson, F. H. (1915). Triangular Numbers in the New Testament. The Journal of Theological Studies, 16(10), 67–76. https://doi.org/10.1093/jts/os-XVI.10.67
Cousland, J. R. C. (1999). The Feeding of the Four Thousand Gentiles in Matthew? Matthew 15:29–39 as a Test Case. Novum Testamentum, 41(1), 1–23. https://doi.org/10.1163/156853699323281883
Culpepper, R. A. (2006). Designs for the Church in the Imagery of John 21:1–14. In J. Frey, J. G. Van der Watt, & R. Zimmermann (Eds.), Imagery in the Gospel of John. Terms, forms, themes, and theology of Johannine figurative language (pp. 369–402). Mohr Siebeck.
Czajkowski, M. (1992). Maryja u progu i kresu dzieła Mesjasza (J 2, 1–11 i 19, 25–27). In F. Gryglewicz (Ed.), Egzegeza Ewangelii św. Jana. Kluczowe teksty i tematy teologiczne (2nd ed., pp. 27–40). Katolicki Uniwersytet Lubelski Redakcja Wydawnictw.
Dąbek, T. M. (2000). Boże synostwo a ludzkie braterstwo Teologia wezwania Ojcze nasz. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 53(3–4), 189–198. https://doi.org/10.21906/rbl.506
Drake, L. (2014). Did Jesus Oppose the prosbul in the Forgiveness Petition of the Lord’s Prayer? Novum Testamentum, 56(3), 233–244. https://doi.org/10.1163/15685365-12341447
Drozd, J. (1983). Ojcze nasz. Modlitwa Pańska według współczesnej egzegezy. Księgarnia św. Jacka.
Edmonds, P. (1980). The Lucan Our Father: A Summary of Luke’s Teaching on Prayer? The Expository Times, 91(5), 140–143. https://doi.org/10.1177/001452468009100504
Eisler, R. (1921). Orpheus, The fisher. Comparative studies in Orphic and early Christian cult symbolism. J. M. Watkins.
Emerton, J. A. (1958). The Hundred And Fifty-Three Fishes in John XXI. 11. The Journal of Theological Studies, 9(1), 86–89. https://doi.org/10.1093/jts/IX.1.86
Emerton, J. A. (1960). Some New Testament Notes. The Journal of Theological Studies, 11(2), 329–336. https://doi.org/10.1093/jts/XI.2.329
Farrer, A. (1955). On Dispensing with Q. In D. E. Nineham (Ed.), Studies in the Gospels: Essays in Memory of R. H. Lightfoot (pp. 55–88). Blackwell.
Farrer, A. M. (1953). Loaves and Thousands. The Journal of Theological Studies, 4(1), 1–14. https://doi.org/10.1093/jts/IV.1.1
Finkelstein, L. (1925). The Development of the Amidah. The Jewish Quarterly Review, 16(1), 1–43. https://doi.org/10.2307/1451747
Fitzmyer, J. A. (2003). And Lead Us Not into Temptation. Biblica, 84(2), 259–273. https://doi.org/10.2143/BIB.84.2.3194471
Flis, J. (2004). Konkordancja Starego i Nowego Testamentu do Biblii Tysiąclecia (4th ed.). Vocatio.
Flis, J. (2013). Struktura i treść krótszej wersji modlitwy Ojcze nasz (Łk 11, 2b–4). Colloquia Theologica Ottoniana, 2, 21–41.
Foster, P. (2003). Is it Possible to Dispense with Q? Novum Testamentum, 45(4), 313–337. https://doi.org/10.1163/156853603322538730
Foster, P. (2010). Marcion: His Life, Works, Beliefs, and Impact. The Expository Times, 121(6), 269–280. https://doi.org/10.1177/0014524609357509
Foster, P. (2011). Review Article: Q or Not Q?: A Self-deluded Attempt to Solve the Synoptic Problem. The Expository Times, 122(4), 177–180. https://doi.org/10.1177/0014524610384325
France, R. T. (2007). The Gospel of Matthew. William B. Eerdmans Publishing Company.
Freudenberger, R. (1969). Zum Text Der Zweiten Vaterunserbitte. New Testament Studies, 15(4), 419–432. https://doi.org/10.1017/S0028688500019263
Fuller, R. H. (1980). The formation of the Resurrection narratives (2nd ed.). Fortress Press.
Garland, D. E. (1992). The Lord’s Prayer in the Gospel of Matthew. Review & Expositor, 89(2), 215–228. https://doi.org/10.1177/003463739208900205
Gibson, J. B. (2001). Matthew 6:9–13//Luke 11:2–4: An Eschatological Prayer? Biblical Theology Bulletin, 31(3), 96–105. https://doi.org/10.1177/014610790103100304
Gielen, M. (2009). »Und führe uns nicht in Versuchung«. Die 6. Vater-Unser Bitte – eine Anfechtung für das biblische Gottesbild? Zeitschrift Für Die Neutestamentliche Wissenschaft Und Die Kunde Der Älteren Kirche, 89(3–4), 201–216. https://doi.org/10.1515/zntw.1998.89.3-4.201
Goodacre, M. S. (2001). The synoptic problem: A way through the maze. Sheffield Academic Press.
Goodacre, M. S. (2002). The Case Against Q: Studies in Markan Priority and the Synoptic Tradition. Trinity Press International.
Goulder, M. D. (1963). The Composition of the Lord’s Prayer. The Journal of Theological Studies, 14(1), 32–45. https://doi.org/10.1093/jts/XIV.1.32
Goulder, Michael Douglas. (1989). Luke: A new paradigm (Vols. 1–2). Sheffield Academic Press.
Grant, R. M. (1949). “One Hundred Fifty-Three Large Fish” (John 21:11). Harvard Theological Review, 42(4), 273–275. https://doi.org/10.1017/S0017816000024329
Grayston, K. (1993). The Decline of Temptation – and the Lord’s Prayer. Scottish Journal of Theology, 46(3), 279–296. https://doi.org/10.1017/S0036930600044835
Grigsby, B. (1984). Gematria and John 21 – Another Look at Ezekiel 4710. The Expository Times, 95(6), 177–178. https://doi.org/10.1177/001452468409500607
Grigsby, B. H. (1986). ‘If Any Man Thirsts…’: Observations on the Rabbinic Background of John 7,37–39. Biblica, 67(1), 101–108. https://doi.org/10.2143/BIB.67.1.3217958
Grintz, J. M. (1960). Hebrew as the Spoken and Written Language in the Last Days of the Second Temple. Journal of Biblical Literature, 79(1), 32–47. https://doi.org/10.2307/3264497
Gryglewicz, F. (1950). Społeczny charakter Modlitwy Pańskiej. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 3(3), 207–219. https://doi.org/10.21906/rbl.2415
Hakola, R. (2017). The Production and Trade of Fish as Source of Economic Growth in the First Century ce Galilee: Galilean Economy Reexamined. Novum Testamentum, 59(2), 111–130. https://doi.org/10.1163/15685365-12341561
Hammerling, R. (2010). The Wondrous Origins of the Lord’s Prayer. In R. Hammerling (Ed.), The Lord’s Prayer in the Early Church: The Pearl of Great Price (pp. 11–44). Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9780230113084_3
Hanhart, K. (1970). The Structure of John I 35 – IV 54. In W. C. van Unnik (Ed.), Studies in John. Presented to Professor Dr. J. N. Sevenster on the Occasion of his Seventieth Birthday (pp. 22–46). Brill. https://doi.org/10.1163/9789004266018_004
Hart, S. (1916). Triangular Numbers. The Journal of Theological Studies, 17(10), 76–77. https://doi.org/10.1093/jts/os-XVII.10.76
Harvey, A. (2016). Difficult Texts: Matthew 6.11: Daily bread. Theology, 119(6), 403–406. https://doi.org/10.1177/0040571X16659237
Harvey, A. (2018). Daily Bread. The Journal of Theological Studies, 69(1), 25–38. https://doi.org/10.1093/jts/flx242
Heininger, B. (2010). Die Inkulturation des Christentums. Mohr Siebeck. https://doi.org/10.1628/978-3-16-151544-6
Hemer, C. (1984). Έπιούσιος. Journal for the Study of the New Testament, 7(22), 81–94. https://doi.org/10.1177/0142064X8400702205
Hengel, M. (2008). Die vier Evangelien und das eine Evangelium von Jesus Christus: Studien zu ihrer Sammlung und Entstehung. Mohr Siebeck.
Hennig, J. (1943). Our Daily Bread. Theological Studies, 4(3), 445–454. https://doi.org/10.1177/004056394300400306
Hill, C. E. (1998). The Identity of John’s Nathanael. Journal for the Study of the New Testament, 20(67), 45–61. https://doi.org/10.1177/0142064X9802006703
Holzmeister, U. (1940). Nathanael fuitne idem ac S. Bartholomaeus Apostolus? Biblica, 21(1), 28–39.
Houk, C. B. (1966). ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ, The Lord’s Prayer, and the Massah Tradition. Scottish Journal of Theology, 19(2), 216–225. https://doi.org/10.1017/S0036930600002982
Huggins, R. V. (1992). Matthean Posteriority: A Preliminary Proposal. Novum Testamentum, 34(1), 1–22. https://doi.org/10.1163/156853692X00131
Hunt, S. A. (2011). Rewriting the Feeding of Five Thousand. John 6.1–15 as a Test Case for Johannine Dependence on the Synoptic Gospels. Peter Lang. https://doi.org/10.3726/978-1-4539-0153-3
Iersel, B. V. (1964). Die wunderbare Speisung und das Abendmahl in der synoptischen Tradition (Mk VI 35–44 par., VIII 1–20 par.). Novum Testamentum, 7(3), 167. https://doi.org/10.2307/1560311
Instone‐Brewer, D. (2003). The Eighteen Benedictions and the Minim before 70 CE. The Journal of Theological Studies, 54(1), 25–44. https://doi.org/10.1093/jts/54.1.25
International Q Project. creator, Carruth, S., Garsky, A., & Anderson, S. D. (1996). The database of the international Q project. Q 11:2b–4. Peeters.
Jaworska, M. (2003). Pater noster: Siedem próśb do Ojca. Ateneum Kapłańskie, 140(1), 21–36.
Jeremias, J. (1960). The Lord’s Prayer in Modern Research. The Expository Times, 71(5), 141–146. https://doi.org/10.1177/001452466007100504
Kiley, M. (2008). Three More Fish Stories (John 21:11). Journal of Biblical Literature, 127(3), 529–531. https://doi.org/10.2307/25610138
Kimelman, R. (1988). The Daily ‘Amidah and the Rhetoric of Redemption. The Jewish Quarterly Review, 79(2–3), 165–197. https://doi.org/10.2307/1454251
Klein, G. (1906). Die ursprüngliche Gestalt des Vaterunsers. Zeitschrift Für Die Neutestamentliche Wissenschaft Und Die Kunde Der Älteren Kirche, 7(1). https://doi.org/10.1515/zntw.1906.7.1.34
Klein, H. (2012). Das Vaterunser: Seine Geschichte und sein Verständnis bei Jesus und im frühen Christentum. In C. Karakolis, H. Klein, V. Mihoc, & K.-W. Niebuhr (Eds.), Das Gebet im Neuen Testament. Vierte europäische orthodox-westliche Exegetenkonferenz in Sambata de Sus, 4.–8. August 2007 (pp. 77–114). Mohr Siebeck.
Klinghardt, M. (2006). Markion vs. Lukas: Plädoyer für die Wiederaufnahme eines alten Falles. New Testament Studies, 52(4), 484–513. https://doi.org/10.1017/S0028688506000270
Klinghardt, M. (2008). The Marcionite Gospel and the Synoptic Problem: A New Suggestion. Novum Testamentum, 50(1), 1–27. https://doi.org/10.1163/156853608X257527
Knackstedt, J. (1964). Die beiden Brotvermehrungen im Evangelium. New Testament Studies, 10(3), 309–335. https://doi.org/10.1017/S0028688500024231
Knights, C. (2014). Nathanael and Thomas: Two Objectors, Two Confessors – Reading John 20:24–29 and John 1:44–51 in Parallel. The Expository Times, 125(7), 328–332. https://doi.org/10.1177/0014524613494051
Kowalczyk, A. (2002). Łukasz przeredagował Mateuszowi Kazanie na Górze. Studia Gdańskie, 15–16, 27–39.
Kruse, H. (1960). Magni Pisces Centum Quinquaginta Tres. Verbum Domini, 38, 129–149.
Lagrange, M.-J. (1948). Évangile selon Saint Jean (7th ed.). Lecoffre.
Langkammer, T. (1962). Jn 2, 4 w świetle najnowszej egzegezy. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 15(2), 82–91. https://doi.org/10.21906/rbl.2864
Leaney, R. (1957). The Lucan Text of the Lord’s Prayer (Lk XI 2–4). Novum Testamentum, 1(1), 103–111. https://doi.org/10.1163/156853685X00571
Liebreich, L. J. (1952). The Intermediate Benedictions of the Amidah. The Jewish Quarterly Review, 42(4), 423–426. https://doi.org/10.2307/1453019
Lieu, J. M. (2015). Marcion and the Making of a Heretic: God and Scripture in the Second Century. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781139245876
Lipinski, E. (2011). Q or not Q? The So-Called Triple, Double, and Single Traditions in the Synoptic Gospels. The Polish Journal of Biblical Research, 10(1–2), 164–165.
Lohmeyer, E. (1962). Das Vater-unser (5th ed.). Vandenhoeck & Ruprecht.
Malina, A. (2013). Bartosz Adamczewski, Q or not Q? The So-Called Triple, Double, and Single Traditions in the Synoptic Gospels, Peter lang, Frankfurt am Main–Berlin–Bruxelles–New York–Oxford–Wien 2010, 554 s. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 46(2), 468–479.
Marmorstein, A. (1925). The Amidah of the Public Fast Days. The Jewish Quarterly Review, 15(3), 409–418. https://doi.org/10.2307/1451587
Martin, M. (2006). A Note on the Two Endings of John. Biblica, 87(4), 523–525. https://doi.org/10.2143/BIB.87.4.3189067
Martin, M. W. (2015). The Poetry of the Lord’s Prayer: A Study in Poetic Device. Journal of Biblical Literature, 134(2), 347–372. https://doi.org/10.15699/jbl.1342.2015.2804
Marucci, C. (2004). Il significato del numero 153 in Gv 21,11. Rivista Biblica, 52(4), 403–440.
Mateja, L. (2017). Dwie wersje Modlitwy Pańskiej odczytane w kluczu inicjacyjnym. Vox Patrum, 67, 389–401. https://doi.org/10.31743/vp.3406
McEleney, N. J. (1977). 153 Great Fishes (John 21,11) – Gematriacal Atbash. Biblica, 58(3), 411–417.
Mędala, S. (1993). Problem struktury literackiej czwartej Ewangelii. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 46(1), 11–17. https://doi.org/10.21906/rbl.1020
Mendecki, N. (1984). Modlitwa „osiemnastu błogosławieństw”. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 37(2), 140–143. https://doi.org/10.21906/rbl.1270
Menken, M. J. J. (2014). Numerical Literary Techniques in John. The Fourth Evangelist’s Use of Numbers of Words and Syllables. Brill. https://brill.com/view/title/6492
Mickiewicz, F. (2011). Ewangelia według św. Łukasza. Cz. 1: Rozdziały 1–11. Edycja Świętego Pawła.
Minear, P. S. (1983). The Original Functions of John 21. Journal of Biblical Literature, 102(1), 85–98. https://doi.org/10.2307/3260747
Mishcon, A. (1927). The Origin of את צמח דוד and Its Place in the ‘Amidah, The Jewish Quarterly Review, 18(1), 37–43. https://doi.org/10.2307/1451757
Moll, S. (2010). The Arch-Heretic Marcion. Mohr Siebeck. https://doi.org/10.1628/978-3-16-151539-2
Montefiore, H. (1962). Revolt in the Desert? New Testament Studies, 8(2), 135–141. https://doi.org/10.1017/S0028688500005890
Mróz, M. (Ed.). (2005). Słowa nadziei. Prośby Modlitwy Pańskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Mucha, P. M. (2009). Mother of the Lord and the 153 large fishes in John 21: 11. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 62(4), 297–302. https://doi.org/10.21906/rbl.222
Mucha, P. M. (2013). What was the Origin of Number 153? Ruch Biblijny i Liturgiczny, 66(2), 101–125. https://doi.org/10.21906/rbl.62
Mucha, P. M. (2018). Matka Pana a apokaliptyczne trzęsienia ziemi. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 71(4), 363–367. https://doi.org/10.21906/rbl.3623
Muchowski, P. (1998). Język hebrajski qumrański, jego zasięg i status społeczny. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 51(3), 161–168. https://doi.org/10.21906/rbl.670
Nalewaj, A. (2010). „Matka Jezusa” i „Niewiasta” jako tytuły Maryi w czwartej Ewangelii. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 63(1), 13–30. https://doi.org/10.21906/rbl.158
Nalewaj, A. (2012). Analiza porównawcza struktury literackiej i motywów teologicznych w J 2, 1–12 i 20, 1–18. Studia Warmińskie, 49, 107–121. https://doi.org/10.31648/sw.257
Neirynck, F. (1990). Response to the Multiple Stage Hypothesis, I: The Introduction to the Feeding Story. In D. L. Dungan (Ed.), The Interrelation of the Gospels: A Symposium Led by M.E. Boismard, WR. Framer, F. Neirynck, Jerusalem 1984 (pp. 81–93). Louvain University Press.
Neirynck, Frans. (1990). John 21. New Testament Studies, 36(3), 321–336. https://doi.org/10.1017/S0028688500015770
Neumann, J. N. (2019). Thy Will Be Done: Jesus’s Passion in the Lord’s Prayer. Journal of Biblical Literature, 138(1), 161–182. https://doi.org/10.15699/jbl.1381.2019.524397
Oakman, D. E. (2017). The Political Meaning of a Cipher – John 21:11: In memory of an unforgettable friend and scholar John J. Pilch. Biblical Theology Bulletin, 47(2), 87–94. https://doi.org/10.1177/0146107917697904
Oberweis, M. (2009). Die Bedeutung der neutestamentlichen »Rätselzahlen« 666 (Apk 13 18) und 153 (Joh 21 11). Zeitschrift Für Die Neutestamentliche Wissenschaft Und Die Kunde Der Älteren Kirche, 77(3–4), 226–241. https://doi.org/10.1515/zntw.1986.77.3-4.226
O’Collins, G. (2019). ‘His Life Rose With Him’ – John 21 and the Resurrection of Jesus. Irish Theological Quarterly, 84(2), 195–211. https://doi.org/10.1177/0021140019829327
O’Donovan, O. (2009). Prayer and Morality in the Sermon on the Mount. Studies in Christian Ethics, 22(1), 21–33. https://doi.org/10.1177/0953946808100224
O’Neill, J. C. (1993). The Lord’s Prayer. Journal for the Study of the New Testament, 16(51), 3–25. https://doi.org/10.1177/0142064X9301605101
Ostański, P. (2002a). Bibliografia biblistyki polskiej 1945–1999 (Vol. 1). Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Teologiczny Redakcja Wydawnictw.
Ostański, P. (2002b). Bibliografia biblistyki polskiej 1945–1999 (Vol. 2). Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Teologiczny Redakcja Wydawnictw.
Ostański, P. (2010a). Bibliografia biblistyki polskiej 2000–2009 (Vol. 3). Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Teologiczny Redakcja Wydawnictw.
Ostański, P. (2010b). Bibliografia biblistyki polskiej 2000–2009 (Vol. 4). Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Teologiczny Redakcja Wydawnictw.
Ostański, P. (2015). Bibliografia biblistyki polskiej 2010–2013/2014 (Vol. 5). Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Teologiczny.
Ostmeyer, K.-H. (2005). Armenhaus und Räuberhöhle? Galiläa zur Zeit Jesu. Zeitschrift Für Die Neutestamentliche Wissenschaft Und Die Kunde Der Älteren Kirche, 96(3–4), 147–170. https://doi.org/10.1515/zntw.2005.96.3-4.147
Owen, O. T. (1988). One Hundred and Fifty Three Fishes. The Expository Times, 100(2), 52–54. https://doi.org/10.1177/001452468810000204
Paciorek, A. (2001). Q – Ewangelia Galilejska. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Paciorek, A. (2003). Nowa modlitwa uczniów Nowego Przymierza (Mt 6, 9–13). Verbum Vitae, 4, 157–175.
Pesch, R. (1969). Der reiche Fischfang, Lk 5,1–11/Jo 21,1–14 Wundergeschichte, Bernfungserzählung, Erscheinungsbericht. Patmos-Verlag.
Phillips, T. E. (2011). Q or Not Q? The So-Called Triple, Double, and Single Traditions in the Synoptic Gospels – By Bartosz Adamczewski. Religious Studies Review, 37(2), 130–130. https://doi.org/10.1111/j.1748-0922.2011.01513_7.x
Pitta, A. (1990). Ichthys ed opsarion in Gv 21,1–14: Semplice variazione lessicale o differenza con valore simbolico? Biblica, 71(3), 348–364. https://doi.org/10.2143/BIB.71.3.3217765
Ponomariov, A. (2015). The Lord’s prayer in a wider setting: A new Hebrew reconstruction. Journal of Northwest Semitic Languages, 41(1), 71–100.
Poon, W. C. K. (2003). Superabundant Table Fellowship in the Kingdom: The Feeding of the Five Thousand and the Meal Motif in Luke. The Expository Times, 114(7), 224–230. https://doi.org/10.1177/001452460311400703
Popkes, W. (1990). Die letzte Bitte des Vater-Unser Formgeschichtliche Beobachtungen zum Gebet Jesu. Zeitschrift Für Die Neutestamentliche Wissenschaft Und Die Kunde Der Älteren Kirche, 81(1–2), 1–20. https://doi.org/10.1515/zntw.1990.81.1-2.1
Rapinchuk, M. (2004). The Galilee and Jesus in Recent Research. Currents in Biblical Research, 2(2), 197–222. https://doi.org/10.1177/1476993X0300200204
Rastoin, M. (2009). Encore une fois les 153 poissons (Jn 21,11). Biblica, 90(1), 84–92. https://doi.org/10.2143/BIB.90.1.3188895
Review of Q or Not Q? The So-Called Triple, Double, and Single Traditions in the Synoptic Gospels by Bartosz Adamczewski. (2012). [by R. B. Vinson]. The Catholic Biblical Quarterly, 74(1), 141–142.
Romeo, J. A. (1978). Gematria and John 21:11: The Children of God. Journal of Biblical Literature, 97(2), 263–264. https://doi.org/10.2307/3265625
Roose, H. (2003). Joh 20,30f.: Ein (un)passender Schluss? Joh 9 und 11 als primäre Verweisstellen der Schlussnotiz des Johannesevangeliums. Biblica, 84(3), 326–343. https://doi.org/10.2143/BIB.84.3.3194477
Rosik, M. (2008). Judaistyczne tło Modlitwy Pańskiej (Mt 6, 9–13). Zeszyty Naukowe Centrum Badań Im. Edyty Stein, 4, 41–49.
Rosik, Mariusz. (2011). Judaistyczne tło Modlitwy Pańskiej (Mt 6, 9–13) w świetle idei ojcostwa Bożego w Kazaniu na górze. Verbum Vitae, 20, 115–138.
Ross, J. M. (1989). One Hundred and Fifty-Three Fishes. The Expository Times, 100(10), 375. https://doi.org/10.1177/001452468910001005
Roth, D. (2008). Marcion’s Gospel and Luke: The History of Research in Current Debate. Journal of Biblical Literature, 127(3), 513. https://doi.org/10.2307/25610137
Roth, D. T. (2012). The Text of the Lord’s Prayer in Marcion’s Gospel. Zeitschrift Für Die Neutestamentliche Wissenschaft Und Die Kunde Der Älteren Kirche, 103(1). https://doi.org/10.1515/znw-2012-0003
Roth, W. M. W. (1962). The Numerical Sequence x/x + 1 in the Old Testament. Vetus Testamentum, 12(1), 300–311. https://doi.org/10.1163/156853362X00182
Salm, A. (2010). „Nie dopuść, abyśmy ulegli pokusie” – od Pisma Świętego do codziennej liturgii i modlitwy. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 63(1), 73–77. https://doi.org/10.21906/rbl.162
Schürmann, H. (1981). Das Gebet des Herrn als Schlussel zum Verstehen Jesu (4th ed.). Herder.
Schwarz, G. (1969). Matthäus VI. 9–13/Lukas XI. 2–4: Emendation und Rückübersetzung. New Testament Studies, 15(2), 233–247. https://doi.org/10.1017/S0028688500019068
Schweizer, E. (1984). The good news according to Luke. John Knox Press.
Shearman, T. G. (1934). Our Daily Bread. Journal of Biblical Literature, 53(2), 110–117. https://doi.org/10.2307/3259878
Smereka, W. (1956). Ecce Mater Tua. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 9(4–6), 244–261. https://doi.org/10.21906/rbl.2590
Spencer, P. E. (2000). Narrative Echoes in John 21: Intertextual Interpretation and Intratextual Connection. Journal for the Study of the New Testament, 22(75), 49–68. https://doi.org/10.1177/0142064X0002207504
Stanton, G. (2002). The Gospels and Jesus (2nd ed.). Oxford University Press.
Stegner, W. R. (1976). Lukan Priority in the Feeding of the Five Thousand. Chicago Society of Biblical Research, 21, 19–28.
Talavero Tovar, S. (2012). Sobre los 153 peces en Jn 21,11. ¿Encierra el 153 un notarikón? ¿Remite a los no judíos? Liber Annuus, 62, 107–117. https://doi.org/10.1484/J.LA.5.101302
Trudinger, P. (1989). The ‘Our Father’ in Matthew as Apocalyptic Eschatology: The Downside Review, 107(366), 49–54. https://doi.org/10.1177/001258068910736604
Tyson, J. B. (2006). Marcion and Luke-Acts. A defining struggle. University of South Carolina Press.
Van Tilborg, S. (1972). A Form-Criticism of the Lord’s Prayer. Novum Testamentum, 14(2), 94–105. https://doi.org/10.2307/1560176
Von Dobschütz, E. (1914). The Lord’s Prayer. Harvard Theological Review, 7(3), 293–321. https://doi.org/10.1017/S0017816000011433
Waite, C. B. (1881). History of the Christian religion to the year two hundred (2nd ed.). C. V. Waite.
Wenham, D. (2010). The Sevenfold Form of the Lord’s Prayer in Matthew’s Gospel. The Expository Times, 121(8), 377–382. https://doi.org/10.1177/0014524610364409
Wilke, C. G. (1838). Der Urevangelist oder exegetisch kritische Untersuchung über das Verwandtschaftsverhältniss der drei ersten Evangelien. Gerhard Fleischer.
William, L. (1922). The Origin of the Gospels. The Church Quarterly Review, 94, 216–239.
Wojciechowski, M. (1984). Certains aspects algébriques de quelques nombres symboliques de la Bible (Gen 5; Gen 14, 14; Jn 21, 11). Biblische Notizen, 23, 29–31.
Wróbel, R. (2007). Chrystofania nad Jeziorem Tyberiadzkim (J 21, 1–14). Problemy interpretacyjne i znaczenie. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 60(3), 185–208. https://doi.org/10.21906/rbl.371
Zbroja, B. (2012). Teologia wypowiedzi Jezusa z krzyża. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 65(3), 211–224. https://doi.org/10.21906/rbl.94
Ziener, G. (1960). Das Brotwunder im Markusevangelium. Biblische Zeitschrift, 4, 282–285.
Żychlińska, B. (2001). Liczba trzy w Tradycji Łukaszowej. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 54(4), 295–302. https://doi.org/10.21906/rbl.3580
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Copyright (c) 2019 Paweł M. Mucha
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
