Archetyp liturgii słowa w liturgii synagogalnej
DOI:
https://doi.org/10.21906/rbl.3608Słowa kluczowe:
aklamacja, ambona, liturgia słowa, liturgia synagogalnaAbstrakt
Genezy chrześcijańskiej liturgii słowa należy upatrywać w Biblii, ponieważ z niej wywodzi się liturgia synagogalna. Artykuł jest podzielony na trzy części: (1) Liturgia słowa, (2) Aklamacje, (3) Ambona. Pokazane są zestawy czytań w zależności od święta, a także zachowania lektorów i wiernych. Największe znaczenia miała Tora. Mniejsze znaczenie miało czytanie proroków. Do istotnych momentów liturgii słowa należy w synagodze także homilia i śpiew psalmów. Zgromadzenie kończyło się udzieleniem błogosławieństwa. Liturgia chrześcijańska przyjęła również aklamacje: Amen i Alleluja. W synagodze znajduje się także ambona, która bierze swoją podstawę biblijną z Ne 8, 4. Te synagogalne elementy przechodzą do chrześcijaństwa. Biorąc pod uwagę 2 Kor 13–18, widać różnicę pomiędzy liturgią synagogalną a liturgią chrześcijańską. O archetypie można mówić tylko w zewnętrznej formie. W czasach Starego Testamentu zwracano się tylko do Boga. W liturgii Kościoła podczas proklamacji słowa Bożego jest obecny Chrystus (por. Sobór Watykański II, konst. Sacrosanctum Concilium, 7, 33). Tak więc w chrześcijańskiej liturgii słowa człowiek odnajduje ducha i życie (por. J 6, 63).
Bibliografia
Baron, A., & Pietras, H. (Eds.). (2003). Dokumenty Soborów Powszechnych: tekst łaciński, grecki, arabski, ormiański, polski. T. 3: (1414–1445): Konstancja, Bazylea–Ferrara–Florencja–Rzym. Kraków: Wydawnictwo WAM – Księża Jezuici.
Baron, A., & Pietras, H. (Eds.). (2005). Dokumenty Soborów Powszechnych: tekst łaciński i polski. T. 4: (1511–1870): Lateran V, Trydent, Watykan I (Wznowienie 1). Kraków: Wydawnictwo WAM – Księża Jezuici.
Baron, A., & Pietras, H. (Eds.). (2007). Konstytucje apostolskie oraz Kanony Pamfilosa z apostolskiego synodu w Antiochii. Prawo kanoniczne świętych Apostołów. Kary świętych Apostołów dla upadłych. Euchologion Serapiona. (S. Kalinkowski & A. Caba, Trans.). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Biblia Sacra juxta Vulgatam Clementinam. (1947). Romæ: Typis Societatis S. Joannis Evang.
Catechism of the Catholic Church. (1992, October 11).
Chmiel, J. (1990). Żydowskie korzenie chrześcijańskiej liturgii. Ateneum Kapłańskie, 82(1), 51–62.
Congregation for Divine Worship and the Discipline of the Sacraments. (2014, June 29). Homiletic Directory.
Cyprian. (1969). Listy. (M. Michalski & E. Stanula, Eds., W. Szołdrski, Trans.). Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
General Instruction of the Roman Missal. (1969).
Gryglewicz, F., Łukaszyk, R., & Sułowski, Z. (Eds.). (1985). Encyklopedia katolicka. T. 1 (1st ed.). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Kalfas, B. (1999). Tkaniny i hafty synagogalne oraz męski strój modlitewny. Liturgia Sacra, 5(1), 133–142.
Łach, S. (Ed.). (1971). Księga Liczb. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, ekskursy. Poznań; Warszawa: Pallottinum.
Langkammer, H. (Ed.). (1972). Księgi Ezdrasza–Nehemiasza. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, ekskursy. Poznań; Warszawa: Pallottinum.
Marsili, S. (1992). Dalle origini della Liturgia cristiana alla caratterizzazione rituale. In S. M. Marsili (Ed.), La liturgia, panorama storico generale (Ristampa). Genova: Marietti.
Michalski, M. (1975). Antologia literatury patrystycznej. T. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Missale romanum: ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Pauli PP. VI promulgatum Ioannis Pauli PP. II cura recognitum. (2002) (3rd ed.). Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
Mszał rzymski dla diecezji polskich. (2010) (2nd ed.). Poznań: Pallottinum.
Nadolski, B. (2006). Leksykon liturgii. Poznań: Pallottinum.
Nocent, A. (1983). Storia della celebrazione dell’Eucaristia. In S. M. Marsili (Ed.), Eucaristia. Teologia e storia della celebrazione. Casale Monferrato: Marietti.
Ricciotti, G., & Dąbrowski, E. (1956). Życie Jezusa Chrystusa. (J. Skowroński, Trans.) (3rd ed.). Warszawa: PAX.
Schedl, C. (1995). Historia Starego Testamentu. T. 2: Lud Bożego Przymierza. (S. Stańczyk, Trans.). Tuchów: s.n.
Vatican Council II. (1965a, October 28). Nostra aetate.
Vatican Council II. (1965b, November 18). Dei Verbum.
Vatican Council II. (1965c, December 7). Gaudium et spes.
Vries, S. P. D. (1999). Obrzędy i symbole Żydów. (A. Borowski, Trans.). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Wujek, J., Styś, S., & Lohn, W. (Eds.). (1962). Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu (3rd ed.). Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
