Censorship of Jakub Wujek’s Translation of the New Testament: An Attempt at a Reconstruction of the Division of Labor Between Censors

Authors

DOI:

https://doi.org/10.21906/rbl.3644

Keywords:

Bible, New Testament, translation, censorship, Jakub Wujek, Stanisław Grodzicki, Jesuits

Abstract

According to a consent of the General of the Society of Jesus and of the pope Gregory the XIII to translate the Bible into Polish, Jakub Wujek's (d. 1597) translation had been verified by the censors' committee, as well during the works, as after Wujek's death. In the article based on textual research on non consistent modifications in particular books of the Scripture, author presents answers to research queries: is it possible to point out which books were verified by the same person? Is it possible to determine how many Jesuits worked on Wujek's translation? What can be said about the course of the censorship and Jesuits' translation strategy?

References

Arias Montanus, B., Plantin, C., Pagnino, S., Raphelengius, F., Le Fèvre, N., & Le Fèvre de La Boderie, G. (Eds.). (25). Hebraicorvm Bibliorvm Veteris Testamenti Latina interpretatio. Christophorus Plantinus Regius Prototypographus […] excudebat.

Baron, A., & Pietras, H. (Eds.). (2007). Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst łaciński i polski: Vol. 4.1. Wydawnictwo WAM.

Biblia Sacra Hebraice, Chaldaice, Graece, et Latine: Philippi II. Reg. Catho. Pietate, et studio ad sacrosanctae Ecclesiae usum […]: Vol. 5: Novum Iesu Christi D. N. Testamentum. (1571). Christophorus Plantinus.

Biblia Sacra quid, in hac editione, a Theologis Lovaniensibus, preestitum sit, paulo post indicatur. (1574). Officina Christophori Plantini.

Biblia Sacra Vulgatae editionis […]. (1592). Typographia Apostolica Vaticana.

Biblia Sacra Vulgatae eiditonis […]. (1593). Typographia Apostolica Vaticana.

Biblia to jest księgi Starego i Nowego Testamentu według łacińskiego przekładu starego, w kościele powszechnym przyjętego, na polski język znowu z pilnością przełożone […] (J. Wujek, Trans.). (1599). Drukarnia Łazarzowa.

Borysławska, G. (1981). Różnice między kolejnymi wydaniami Nowego Testamentu w przekładzie Jakuba Wujka. 1, 3–18.

Catalog librorum bibliothecae Colegii Posnaniensis Societatis Iesu a patribus eiusdem Societatis editorum […] 1610 (BK 11249). (1938). Polska Akademia Nauk Biblioteka Kórnicka.

Czechowic, M. (1594). Plastr na wydanie Nowego Testamentu przez x. Jakuba Wujka. Aleksy Rodecki.

Frankowski, J. (Ed.). (1993). Psałterz Dawidów (J. Wujek, Trans.). Instytut Wydawniczy Pax.

Frick, D. A. (2018). Polska philologia sacra w czasach reformacji i kontrreformacji. Kilka kart z historii sporów wyznaniowych (1551–1632) (K. Szymańska, Trans.). wydano nakładem Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Gąsiorowski, K. (1959). Dwa psałterze ks. Wujka. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 12(3), 246–259. https://doi.org/10.21906/rbl.2719

Grecko-polski Nowy Testament. Wydanie interlinearne z kluczem gramatycznym, z kodami Stronga i Popowskiego oraz pełną transliteracją greckiego tekstu (R. Popowski & M. Wojciechowski, Trans.; 9th ed.). (2014). Vocatio.

Hoogendyk, I., & Curtis, A. (2017). Analytical Lexicon of the Vulgate. Faithlife. https://www.logos.com/product/148408/analytical-lexicon-of-the-vulgate

Klimkowa, K. (1992a). Opętać. In Słownik polszczyzny XVI wieku (Vol. 21, pp. 495–496). Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Klimkowa, K. (1992b). Opętanie. In Słownik polszczyzny XVI wieku (Vol. 21, p. 496). Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Klimkowa, K. (1992c). Opętany. In Słownik polszczyzny XVI wieku (Vol. 21, pp. 496–497). Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Kochanowicz, J. (2012). Początki piśmiennictwa jezuickiego w Polsce: Studium z historii kultury. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.

Łaszcz, M. (1597). Recepta na plastr Czechowica ministra nowokrzczeńskiego […]. Drukarnia Łazarzowa.

Linda, A. (1969). Opętany. In Słownik polszczyzny XVI wieku (Vol. 4, pp. 22–24). Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Nowy Testament Pana naszego Jezusa Chrystusa, znowu z łacińskiego i greckiego na polskie wiernie a szczyrze przełożony (J. Wujek, Trans.). (1594). Drukarnia Andrzeja Piotrkowczyka.

Nowy Testament Pana naszego Jezusa Chrystusa, znowu z łacińskiego i z greckiego na polski wiernie a szczyrze przełożony i argumentami abo summariuszami każdych ksiąg i rozdziałów, i annotacyjami po brzegach objaśniony […] (J. Wujek, Trans.). (1593). Drukarnia Andrzeja Piotrkowczyka.

Pietkiewicz, R. (1951). Wpływ księdza Stanisława Grodzickiego T.J. na tłumaczenie Biblii ks. Jakuba Wujka T.J. Polonia Sacra, 4(1), 71–80.

Pietkiewicz, R. (2016). Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim: Vol. 1: Od początku do 1638 r. Wydawnictwo Pallottinum.

Pietkiewicz, R. (2020). Problematyka żydowska w Biblii księdza Jakuba Wujka z 1599 roku. The Biblical Annals, 10(2), 279–302. https://doi.org/10.31743/biban.4691

Poplatek, J. (1950). Obecny stan badań nad życiem Jakuba Wujka T.J. i program dalszej pracy. Polonia Sacra, 3(1–2), 20–91.

Psałterz Dawidów. Teraz znowu z łacińskiego, z greckiego i z żydowskiego na polski język z pilnością przełożony […] (J. Wujek, Trans.). (1594). Drukarnia Andrzeja Piotrkowczyka.

Smereka, W. (Ed.). (1966). Nowy Testament (J. Wujek, Trans.). Polskie Towarzystwo Teologiczne.

Published

2019-09-30

How to Cite

Rubik, T. (2019). Censorship of Jakub Wujek’s Translation of the New Testament: An Attempt at a Reconstruction of the Division of Labor Between Censors. The Biblical and Liturgical Movement, 72(3), 257–281. https://doi.org/10.21906/rbl.3644

Issue

Vol. 72 No. 3 (2019)

Section

Articles

Copyright (c) 2019 Tadeusz Rubik

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Authors who publish with this journal agree to the following terms:

  1. Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License Licencja Creative Commons that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
  2. Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
  3. Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).