Krzyż – ołtarz – orientacja zanoszonych modlitw

Abstrakt

Artykuł przedstawia krótką historię usytuowania ołtarza w przestrzeni liturgicznej, znaku krzyża z wizerunkiem Ukrzyżowanego umieszczanego na nim i kierunku zanoszonych modlitw od ołtarza. Ołtarz w dziejach Kościoła był zazwyczaj umieszczany w absydzie bądź pośród zgromadzenia. Przez setki lat obowiązywała zasada, że celebrujący stojący przy ołtarzu głównym, jak i wierni uczestniczący we mszy świętej zanosili modlitwy w kierunku wschodnim. W pierwszym tysiącleciu w Kościele rzymskokatolickim na ołtarzu składano tylko dary do konsekracji, a dopiero na początku drugiego tysiąclecia postawiono na nim najpierw kandelabry, a potem krzyż z wizerunkiem Ukrzyżowanego. Po przyjęciu przez Sobór Watykański II mszy świętej dialogowanej i formy celebracji versus populum krzyż umieszcza się obok ołtarza – zazwyczaj jako krzyż procesyjny zwrócony wizerunkiem Jezusa Chrystusa ku wiernym. Od 2007 roku podczas celebracji Eucharystii, której przewodniczy Benedykt XVI, krzyż stoi w centralnym miejscu na ołtarzu wraz z wizerunkiem Ukrzyżowanego skierowanym ku głównemu celebransowi.