Obrzędy chrztu świętego w liturgii hiszpańsko-mozarabskiej
DOI:
https://doi.org/10.21906/rbl.236Słowa kluczowe:
Ryt hiszpańsko-mozarabski, sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego, katechumenat, Izydor z Sewilli, Ildefons z Toledo, błogosławieństwaAbstrakt
Celebracja sakramentu chrztu w rycie hiszpańsko-mozarabskim, podobnie jak w pozostałych rodzinach liturgicznych, poprzedzona jest katechumenatem, do którego kandydaci byli włączani poprzez specjalny ryt w niedzielę in vicesima. Artykuł analizuje przebieg celebracji sakramentów wtajemniczenia wedle norm obecnych w odnowionym rycie i z odniesieniem do wcześniejszych tradycji zapisanych w hiszpańskim Liber Ordinum i Antyfonarzu z Leon. Podkreśla się korzenie wizygockiej praktyki pojedynczego zanurzenia w wodzie podczas udzielania sakramentów, a także sens poszczególnych obrzędów wyjaśniających, Triduum pochrzcielnego i aklamacji typowo hiszpańskich. Rozbudowana euchologia dostarcza cennych informacji na temat teologii sakramentalnej, która zdradza wpływy afrykańskie i została przekazana przez św. Grzegorza z Elwiry, św. Ildefonsa z Toledo czy św. Izydora z Sewilli. Na podkreślenie zasługuje duszpasterski wymiar procesu wtajemniczenia widoczny w rozbudowanych formułach, licznych błogosławieństwach otrzymywanych przez katechumenów oraz obrzędach sprawowanych w czasie mistagogii pochrzcielnej.
Bibliografia
Arocena Solano F. M., Tajemnica Pięćdziesiątnicy w Mszale Hiszpańsko-Mozarabskim, tłum. P. Roszak, [in:] Veritas con Caritate – intellegentia cum Amore, red. C. Rychlicki, I. Werbiński, Toruń 2011, p. 47–65.
Beitia P., Le baptême et l’initiation chrétienne en Espagne du IIIe au VIIe siècle, París 2010.
Borobio D., La Iniciación Cristiana, Salamanca 1996.
Colomina Torner J., Los textos litúrgicos trinitarios y la identidad del pueblo mozárabe en la historia, Toledo 2000, p. 39–52 (Anales Toledanos, 37).
Ferrer Grenesche J.-M., Curso de liturgia hispano-mozárabe, Toledo 1995.
Ferrer Grenesche J.-M., La iniciación cristiana y otros ritos en los rituales hispanos, “Toletana” 16 (2007), p. 113–127.
Godoy Fernández C., Baptisterios hispánicos (siglos IV al VIII): arqueología y liturgia, [in:] Actes du XIe congrès international d’archéologie chrétienne. Lyon, Vienne, Grenoble, Genève, Aoste, 21–28 septembre 1986, Rome 1989, p. 607–634.
González López-Corps M., Apuntes para la historia de la iniciación cristiana en los primeros siglos de Hispania, “Toletana” 16 (2007), p. 67–95.
Gonzálvez Ruiz R., La obra de unificación litúrgica del concilio IV de Toledo, [in:] Hispania Gothorum. S. Ildefonso y el reino visigodo de Toledo, Toledo 2007.
Gros M. S., Liturgia y legislación conciliar en la Hispania visigoda, “Phase” 241 (2001), p. 29–45.
Hormaeche J. M., La pastoral de la iniciación cristiana en la España Visigoda: estudio sobre el De cognitione baptismi de san Ildefonso de Toledo, Toledo 1983.
Ivorra Robla A., San Juan Bautista en el Rito Hispano-Mozárabe, “Hispania Sacra” 62 (2010), p. 375–405.
Jonson M., The Rites of Christian Initiation: Their Evolution and Interpretation, Collegeville 1999.
McConnell C., Baptism in Visigothic Spain, University of Notre Dame 2005.
McWilliam J., The Context of Spanish Adoptionism: A Review, [in:] Conversion and Continuity. Indigenous Christian Communities in Islamic Lands. Eighth to Eighteenth Centuries, ed. by M. Gervers, R. Bikhazi, Toronto 1990, p. 75–88.
Pinell J., Liturgia hispánica, Barcelona 1998.
Ramis G., Iniciación cristiana en la liturgia hispana, Bilbao 2001.
Ramis G., La liturgia exequial en el rito hispano-mozárabe, Roma 1996.
Rivera J. F., El adopcionismo en España, siglo VIII: historia y doctrina, Toledo 1980.
Roszak P., Mozarabowie i ich liturgia. Chrystologia rytu hiszpańsko-mozarabskiego, Toruń 2015.
Rubio J. P., Introducción del rito romano y reforma de la Iglesia hispana en el siglo XI: De Sancho III el Mayor a Alfonso VI, [in:] J. M. Magaz, N. Alvarez, La reforma gregoriana en España, Madrid 2011, p. 55–76.
Sancho J., Ritos de la infancia y la adolescencia en el antiguo rito hispánico, Roma 1992.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
