Tłumaczenie – z poprawkami Jana Maleckiego – Ewangelii według św. Mateusza przez Stanisława Murzynowskiego
DOI:
https://doi.org/10.21906/rbl.3639Słowa kluczowe:
Stanisław Murzynowski, Jan Sandecki-Malecki, Łukasz Górnicki, Ewangelia św. Mateusza, przekład, analiza językowaAbstrakt
Celem przedstawionych badań były opis i analiza poprawek rękopiśmiennych w królewieckiej edycji Ewangelii Świętej Pana Jezusa Chrystusa wedle Mateusza świętego (1551). Tłumaczenia dokonał Stanisław Murzynowski, a poprawki naniósł Jan Sandecki-Malecki. Mimo sporej literatury przedmiotu autor powraca do tego sporu, aby pokazać kształtowanie się języka polskiej biblistyki w połowie wieku XVI. Jest to tym bardziej interesujące, iż zgodnie ze świadectwem Łukasza Górnickiego właśnie tłumaczenie Biblii miało wielkie znaczenie dla rozwoju języka polskiego. Zaprezentowane wyniki są wstępem do szerszych badań tytułowego
zagadnienia.
Bibliografia
Abramowicz, Z., & Ławski, J. (Eds.). (2009). Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich: Vol. 1: Wokół kultur śródziemnomorskich. Literatura i słowo. Trans Humana.
Abramowicz, Z., & Ławski, J. (Eds.). (2010). Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich: Vol. 2: Wokół kultur śródziemnomorskich. Historia, język, kultura. Trans Humana.
Arct, M. (1916). Słownik ilustrowany języka polskiego (Vol. 3). Wydawnictwo M. Arcta.
Baranowski, Z., & Noryśkiewicz, J. (1957). Życie religijne. Klasa IV (4th ed.). Księgarnia św. Wojciecha.
Bartnik, C. (2018, January 14). I nie wódź nas na pokuszenie. Nasz Dziennik.
Barycz, H. (1962). Szermierz polskiej książki drukowanej: Jan Sandecki-Malecki. Rocznik Sądecki, 5, 49–86.
Biblia to jest księgi Starego i Nowego Testamentu według łacińskiego przekładu starego, w kościele powszechnym przyjętego, na polski język znowu z pilnością przełożone […] (J. Wujek, Trans.). (1599). Drukarnia Łazarzowa.
Biblia to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. (1975). Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne.
Biliński, A. (1932). Szlachta ziemi dobrzyńskiej za ostatnich Jagiellonów. Studjum historyczno-heraldyczne (Z. Wdowiszewski, Ed.). Wydawnictwo Kasy imienia Mianowskiego Instytutu Popierania Nauki.
Boryś, W. (2008). Słownik etymologiczny języka polskiego. Wydawnictwo Literackie.
Brückner, A. (1906). Dzieje języka polskiego. Wende i Spółka.
Brückner, A. (1985). Słownik etymologiczny języka polskiego. Wiedza Powszechna.
Bursche, J., Holtz, E., Grundlach, R., & Schultz, E. H. (Eds.). (1905). Śpiewnik dla Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce. W. Mietke.
Chojnacki, W. (1966). Bibliografia polskich druków ewangelickich ziem zachodnich i północnych 1530–1939. Wydawnictwo Zwiastun.
Christentum und Judentum. Parallelen. (1906). Jahrbuch Des Verbandes Der Vereine Für Jüdische Geschichte Und Literatur.
Didache, czyli nauka dwunastu Apostołów (J. Jankowski, Trans.). (1923). Księgarnia Kuncewicza i Hofmana.
Doroszewski, W., & Wieczorkiewicz, B. (Eds.). (1959). Gramatyka opisowa języka polskiego z ćwiczeniami: Vol. 2: Fleksja, składnia. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Ewangelia Święta Pana Jezusa Chrystusa wedle Mateusza świętego (S. Murzynowski, Trans.). (2003). Towarzystwo Naukowe Płockie.
Fischer, B., Gribomont, I., Sparks, H. F. D., Thiele, W., & Weber, R. (Eds.). (1975). Biblia sacra iuxta Vulgatam versionem (2nd ed., Vols. 1–2). Dt. Bibelges.
Flis, J. (2013). Struktura i treść krótszej wersji modlitwy „Ojcze nasz” (Łk 11, 2b–4). Colloquia Theologica Ottoniana, 2, 21–41.
Forcellini, E. (1965). Lexicon totius latinitatis (Vol. 4b). Forni.
Górnicki, Ł. (1961). Dworzanin polski. In R. Pollak (Ed.), Pisma (Vol. 1, pp. 47–454). Państwowy Instytut Wydawniczy.
Guldon, Z. (1967). Mapy Ziemi Dobrzyńskiej w drugiej połowie XVI w. Podziały administracyjne, rozmieszczenie własności ziemskiej. Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
Jańczuk, L. (2014). Novum Instrumentum omne. Rocznik Teologiczny, 56(1), 27–40.
Klemensiewicz, Z. (1974). Historia języka polskiego (2nd ed.). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Knapiusz, G. (1787a). Słownik polsko-łaciński […] (B. G. Woronowski, Ed.; Vol. 1). Drukarnia Prymasowska.
Knapiusz, G. (1787b). Słownik polsko-łaciński […] (B. G. Woronowski, Ed.; Vol. 2). Drukarnia Prymasowska.
Knapiusz, G. (1787c). Słownik polsko-łaciński […] (B. G. Woronowski, Ed.; Vol. 3). Drukarnia Prymasowska.
Kossowska, M. (1968). Biblia w języku polskim (Vol. 1). Księgarnia św. Wojciecha.
Łaski, J. (Ed.). (1506). Commune Incliti Poloniae regni privilegium constitutionum et indultuum publicitus decretorum approbatorumque […] per […] Alexandrum […] Regem Poloniae […]. J. Haller.
Lenartowicz-Zagrodna, A. (2011). Defensio verae translationis corporis Catechismi in linguam Polonicam, adversus calumnias Joannis Secluciani Jana Maleckiego – przekład wraz z komentarzem. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, 18(2), 107–144. https://doi.org/10.14746/pspsj.2011.18.2.7
Loska, T., & Głodek, B. (Eds.). (1999). Mszał z czytaniami. Niedziele, uroczystości, święta, dni powszednie (3rd ed.). Księgarnia św. Jacka.
Łuczak, A. (2001). Najstarszy polski drukowany przekład Nowego Testamentu pióra Stanisława Murzynowskiego (1551–1553). In T. Jaworski & W. Pyżewicz (Eds.), Nowy Testament w dziejach i kulturze Europy: 450 rocznica przekładu Nowego Testamentu przez Mikołaja Jakubicę na język dolnołużycki. Wydawnictwo Szkoły Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Małłek, J. (1977). Murzynowski h. Ogończyk Stanisław. In Polski słownik biograficzny (Vol. 22). Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk.
Małłek, J. (2001). Stanisław Murzynowski: Tłumacz Nowego Testamentu, pisarz religijny, osjandrysta, „servulus et clientulus” księcia Albrechta Pruskiego. In T. Jaworski & W. Pyżewicz (Eds.), Nowy Testament w dziejach i kulturze Europy: 450 rocznica przekładu Nowego Testamentu przez Mikołaja Jakubicę na język dolnołużycki. Wydawnictwo Szkoły Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Małłek, J., & Pepłowski, F. (1974). Wstęp. In S. Murzynowski, Historyja żałosna a straszliwa o Franciszku Spierze oraz Ortografija polska. Pojezierze.
Masłej, D. (2016). Modlitwa Pańska w polskim średniowieczu. Znad staropolskich rękopisów. Wydawnictwo Rys.
Mayenowa, M. R. (1955). Walka o język w życiu i literaturze staropolskiej (2nd ed.). Państwowy Instytut Wydawniczy.
Mirowicz, A. (Ed.). (1980a). Wielki słownik rosyjsko-polski: Vol. A-O. Wiedza Powszechna, Russkij Âzyk.
Mirowicz, A. (Ed.). (1980b). Wielki słownik rosyjsko-polski: Vol. P-Â. Wiedza Powszechna, Russkij Âzyk.
Nowo wydany Kancyonał Pruski… (K. Haberkant, Trans.). (1741). Jan Henryk Hartung.
Pietkiewicz, R. (2002). Pismo Święte w języku polskim w latach 1518–1638. Sytuacja wyznaniowa w Polsce a rozwój edytorstwa biblijnego [Rozprawa doktorska]. Uniwersytet Wrocławski Wydział Filologiczny Instytut Bibliotekoznawstwa.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. (1965). Wydawnictwo Pallottinum.
Płoszek, H. (1991). Ewangelicy augsburscy – luteranie. Jednota, 8–9.
Rospond, S. (1949a). Stanisław Murzynowski obrońca języka ojczystego. In H. Barycz & J. Hulewicz (Eds.), Studia z dziejów kultury polskiej. Gebethner i Wolff.
Rospond, S. (1949b). Studia nad językiem polskim XVI wieku (Jan Seklucjan, Stanisław Murzynowski, Jan Sandecki-Malecki, Grzegorz Orszak). Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.
Taszycki, W. (1947). Przejście chw≥f w staropolszczyźnie. Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności, 48(2).
Tregelles, S. P. (1854). An account of the printed text of the Greek New Testament: With remarks on its revision upon critical principles. Samuel Bagster and Sons.
Trypućko, J., Spandowski, M., & Szyller, S. (Eds.). (2007). The catalogue of the book collection of the Jesuit College in Braniewo held in the University Library in Uppsala. Katalog księgozbioru Kolegium Jezuitów w Braniewie zachowanego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali: Vol. 2: Druki XVI-XVII w. The 16th and 17th century books. Biblioteka Narodowa, Uppsala Universitetsbibliotek.
Warmiński, I. (1906). Andrz. Samuel i Jan Seklucyan. Księgarnia św. Wojciecha (Poznań), Skł. gł. Księgarnia G. Gebethnera i Sp. (Kraków).
Węgrzyniak, W. (2019). O co właściwie nam chodzi? Nie piszę, by się inni zgadzali (M. Pabis, Ed.). Dom Wydawniczy Rafael.
Wieczorkiewicz, B., & Sinielnikoff, R. (1965). Elementy gramatyki historycznej języka polskiego z ćwiczeniami (2nd ed.). Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Wollek, C. (1972). Das Domkapitel von Płock 1524–1564. Gegenreformatorische Haltung und innerkirchliche Reformbestrebungen. Böhlau Verlag.
Wróbel, A. (2003). O dialektyzmach i regionalizmach dobrzyńskich w twórczości Stanisława Murzynowskiego. Notatki Płockie, 48(4), 3–11.
Zolli, E. (2015). Nazarejczyk (A. J. Katolo, Trans.). Fundacja Instytut Globalizacji.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Copyright (c) 2020 Jakub Z. Lichański
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
